Hidrojen

Hidrojen, suyun elektrolizi veya metan ve amonyak gazlarının ayrıştırılmasıylan elde edilir. Hidrojen sıvı ve gaz fazda bulunur ;
Gaz fazda ; 150 bar basınca dayanıklı dikişsiz çelik tüpler içerisine sıkıştırılmış olarak tedarik edilir.

Sıvı fazda ise ; üç cidarlı , vakum ve perlit malzemesi ile yalıtılmış özel kriyojenik tanklar ile nakledilir ve depolanır. TSE standartlarına göre hidrojenin standart safiyet değeri yoktur. Tüpün dış rengi RAL 3020 dir ve tüpün periyodik bakımı 5 yıldır. ( TS 7450)

FİZİKSEL ÖZELLİKLER
Monekül Ağırlığı : 2,016 g/ mol
Yoğunluğu (gaz, 15°C'de, 1 bar) : 0,084 kg / dm³
Kaynama noktası ( 1 atm ) : - 252,87°C
Erime Noktası (1 atm ) : - 259,2°C
Özgül Ağırlığı ( hava :1) : 0,069
Kritik Basınç : 12,83 bar
Renksiz,kokusuz,zehirsiz , boğucu , aşırı derecede yanıcı ve parlayıcı bir gazdır.

DİKKAT ! PARLAYICI VE KOLAY YANICI GAZ

Boğucu gazdır , zehirli değildir, genellikle korozif değildir, oldukça parlayıcıdır, hava ile parlama sınırı % 4 -74,5 dir. Bilinen en hafifi gazdır. Havanın yaklaşık % 0,07'si yoğunluğuna sahiptir. Hidrojen hava ortamında yandığı zaman neredeyse hiç görünmeyen açık mavi bir alevle yanar. Tutuşma sıcaklığı 565,5 -578,9 °C arasında değişir. Helyum dışında tüm gazlar sıvı hidrojen gazının sıcaklığında katılaşır.

Kullanımdaki gaz veya sıvı kaplar açık havada veya iyi havalandırmalı yerlerde depolanmalı, regülatör takmadan önce ateş alma ihtimalinden dolayı ventil açılmamalıdır. Tüplerin depolandığı yer üst kısmı açık olmalı aksi takdirde gazın hafif olmasından dolayı birikme yapabilir ve tehlikeli olabilir. Oksijen gibi oksitleyici gazlardan uzak depolanmalı , statik elektrik yarabilecek ortamlar dahil her türlü kıvılcım çıkarabilecek ortamlardan uzak tutulmalıdır. Hidrojen gazı doldurulacak tüpler dikkatle kontrolden geçirilmeli başka gaz tüpleriyle karıştırılmamalı veya başka gazlar doldurulmamalıdır.

Hidrojen gazı zehirli değildir, fakat atmosferdeki oksijen seviyesini düşürerek basit boğucu gaz vazifesi görür. Yüksek miktarda hidrojen solunduğunda şuur kaybı meydana gelebilir. Eğer boğulma tehlikesi geçiren kişinin şuuru halen yerinde ise açık alana taşınmalı gerekirse oksijen takviyesi yapılmalıdır. Şuur kapalıysa derhal ambulans çağırılmalı bu süre içinde hasta sıcak tutulmalıdır.

Hidrojen gazının kullanıldığı yerler ;
Amonyak elde edilmesinde,
Petrol rafinerilerinde doymamış petrolün hidrojenleştirilmesinde,
Metanol sentezinde,
Organik bileşiklerin hidrojenasyonunda,
Oksihidrojen ve atomik , hidrojen kaynak uygulamalarında,
Uzay araçlarında yakıt olarak ,
Plastik ve sentetik iplik sanayinde ( elyaf ) üretiminde,
Oksihidrojen alevi cam ve kuvarts üretiminde,
Elektronik sanayinde,
Laboratuvarda OKSİJEN (O2)

Oksijen , daha çok havanın sıvılaştırılması ve ayrıştırılması yöntemi ile elde edilmektedir.
Sıvı ve / veya gaz fazlarında ticari olarak bulunur.
Sıvı fazda ; çift cidarlı , vakum ve perlit malzemesi ile yalıtılmış özel kriyojenik tanklar içinde depolanır ve nakledilir.
Gaz fazda ; basınç altında boru hattı ile veya basınca dayanıklı , dikişsiz çelik tüpler içinde sıkıştırılmış olarak tedarik edilir.
TSE standartlarına göre sıvı / gaz oksijenin safiyeti minimum % 99,5 olmalıdır. ( TS 2800) Tüpün dış rengi Ral 5002 dir ve tüpün periyodik bakımı test basıncı 345 ve 450 barlık tüpler için 10 yıl , 225 barlık tüpler için 5 yıldır. ( TS 7420)
FİZİKSEL ÖZELLİKLER
Monekül Ağırlığı : 32 g/mol
Yoğunluğu (sıvı,-183°C'de) : 1,14 kg / dm³
Yoğunluğu (gaz, 0°, 1 atm) : 1,43 kg / m³
Kaynama Noktası (1 atm) : -183°C
Erime Noktası (1 atm) : -218,4°C
Özgül Ağırlığı ( hava :1) : 1,105
Renksiz, kokusuz, tatsız, havaya oranla daha ağır bir gazdır. Uzun süre yüksek miktarda olmamak şartı ile atmosfer basıncında , yüksek safiyetteki oksijen zehirleyici değildir. Zararlı tesiri yoktur.

DİKKAT ! YAKICI GAZ
Normal olarak hava ile yanmayan birçok madde ile şiddetle yanar, özellikle YAĞDAN , petrol ürünlerinden yapılmış malzemelerden ve katrandan uzak tutulmalıdır. Yanlız prinç,bakır,bronz,demir,nikel alaşımları ve saf asbest gibi basınca dayanıklı olarak hazırlanmış malzemeler kullanılmalıdır. Yakıcı gaz olmasından dolayı oksijen tüplerini parlayıcı ve yanıcı gazlar ile beraber depolamamalı , depolama için havadar yerler tercih edilmeli veya yapılmalı, yakınında sigara ve çıplak alev kullanımını yasaklamalı,berabe rinde kullanılacak bütün ekipmanlar yağdan arındırılmış olmalıdır bu işlem için Tri Klor Etilen veya Karbon Tetra Klorür uygundur. Oksijen gazının kullanım alanları oldukça çoktur, bu alanlar sanayi ağırlıklıdır. Örneğin ;
Asetilen , LPG , hidrojen gibi yanıcı gazların yanında ;
Metallerin kesimi , kaynağı,sertleştirilmesinde ;
Yüksek irtifa uçuşlarında ;
Çelik ocaklarında karbonun tasfiyesinde ;
Roketlerde hidrojen ile birlikte yakıt olarak ;
Nitrik asit ve etilen üretiminde ;
zenginleştirilmesinde;
Cam fırınlarında ;
Seramik fırınlarında ;
Demir çelik fırınlarında ;
Evrensel ve atık su tasfiyesinde ;
Ozon üretiminde ;
İçme suyunun temizlenmesinde ;
Kimyasal oksitleme proseslerinde ;
Tıpta ;akciğer enfeksiyonlarında , anestezide ;
Alüminyum ,Kurşun ,Bakır ,Çinko gibi madenlerin ergitilmesinde ;
Balık üretme çiftliklerinde sudaki oksijenin zenginleştirilmesinde ;
Endüstriyel fırın ve ocaklarda üretim kapasitesinin ve veriminin artması için yanma havasının zenginleşirilmesinde;